In het vorige artikel hebben we uitgelegd wat Ayurveda inhoudt en hebben we kort de drie dosha’s genoemd. Dit artikel beschrijft van de drie dosha’s de samenstelling, de functies in het lichaam, de emoties die de dosha’s regelen en de plaats waar ze aanwezig zijn. Daarnaast beschrijft dit artikel welk voedsel op welke dosha invloed heeft. Houd er rekening mee dat de constitutie niet perse 1 dosha is maar een combinatie van verschillende dosha’s kan zijn, waarbij bijvoorbeeld de een dosha wat meer overheerst dan de ander dosha.
Vata (lucht en ether)
Vata is de dosha van het bewegen en het bestaat uit de elementen lucht en ether. Hierbij kan je denken aan alles wat in het lichaam beweegt, het zenuwstelsel en de ademhaling. Vata regelt een groot aantal belangrijke functies in het lichaam, zoals de ademhaling, de bloedsomloop ende bewegingen in spieren en weefsels. Daarnaast beheerst Vata emoties als angst nervositeit en pijn. Vata is in het lichaam aanwezig in de dikke darm, de oren, de dijen en in de botten.
Pitta (vuur en water)
Pitta is de dosha van de stofwisseling en de emoties en bestaat uit de elementen vuur en water. Pitta regelt onder andere ons lichaamstemperatuur en de spijsvertering. Pitta staat in ons lichaam voor vuur en is aanwezig in onze maagsappen en verteringszuur. Het stelt ons in staat om ons eten op een goede manier te verteren, maar heeft ook invloed op het gezichtsvermogen, lichaamskleuring en de manier waarop je hormonen werken. Pitta is in ons lichaam onder andere aanwezig in de dunne darm, de maag, de ogen en in het bloed. De mensen waar Pitta overheerst, zijn goede sprekers, intelligent, kunnen sneller jaloers, boos en haatdragend zijn en geven graag leiding.
Kapha (aarde en water)
Kapha is de dosha van stevigheid, stabiliteit en structuur en bestaat uit de elementen water en aarde. Kapha regelt in het lichaam alles wat met de structuur van het lichaam te maken heeft. Dit is onder andere het vormen van de spieren, botten en het vet. Kapha is in ons lichaam aanwezig in onder andere de borst, de mond, de keel en in het hoofd. Het geeft ons kracht, stabiliteit en immuniteit/weerstand tegen ziektes. Kapha zorgt voor de eigenschappen tevredenheid, tolerant, liefdevol, maar kan ook zorgen voor hebberigheid en afgunst.
Test wat jouw primaire dosha is
Nu we hebben uitgelegd wat de verschillende dosha’s inhouden, wat hun kenmerken zijn en waar ze aanwezig zijn hebben we een Nederlandse dosha test. Hier kun je, door het beantwoorden van een aantal vragen, jouw dosha samenstelling bepalen. Ieder mens bestaat uit een unieke combinatie van Vata, Pitta, en Kapha. De zeven mogelijke combinaties zijn: Vata, Pitta, Kapha, Vata-Pitta, Pitta-Kapha, Vata-Pitta-Kapha.
Let wel: een test is niet ter vervanging van een consult. Wanneer je een geleerde Ayurveda arts voor je hebt, kan diegene met een getrainde blik naar jou kijken en weet hij meer van de definities en kenmerken. De dosha test is puur informatief.
Voedingsmiddelen en de drie dosha's
Zoals in het vorige artikel kort is besproken is het belangrijk afhankelijk van je dosha samenstelling een bepaald dieet te volgen. Als de dosha’s niet in balans zijn en bijvoorbeeld Pitta overheerst, dan is het volgens Ayurveda niet aanbevolen om te veel voedsel te eten dat Pitta doet toenemen.
Het eten van rauwkost verhoogt Vata, omdat het veel lucht bevat. Het eten van te veel peper verhoogt Pitta, omdat het vuur en hitte bevat. Koude dranken drinken verlaagt Pitta en tevens Agni, omdat het een verkoelende werking heeft. Veel eten of zoet eten verhoogt Kapha, omdat het aarde bevat en meestal zwaar is.
Op die manier zorg je ervoor dat de disbalans niet toeneemt. Alle voedingsmiddelen die je tot je kan nemen passen geheel of gedeeltelijk bij een van de drie dosha’s. Hieronder een aantal voorbeelden die juist wel helpen voor de 3 dosha’s.
Voedsel dat onder andere wordt aanbevolen voor een Vata: pompoen, tofu, komkommer, mango, amandelen en rijst. Voedsel dat onder andere wordt aanbevolen voor een Pitta: Bruine bonen, soja, tofu, kikkererwten, tempeh en zuivel. Voedsel dat onder andere wordt aanbevolen voor een Kapha: aubergine, appel, peer, mais, geitenmelk en zonnebloem/ pompoenpitten.
Agni en Ama
Met Agni wordt de spijsvertering (verteringsvuur) bedoeld. Deze is van groot belang voor de vertering van voedsel. Agni kan door verschillende omstandigheden worden versterkt of verzwakt. Als agni verzwakt is, dan wordt het voedsel minder goed verteerd. Hierdoor ontstaat Ama. Ama (Onverteerde voedingsresten) hoopt zich op door de verzwakte agni en kan door ophoping in het lichaam zorgen voor blokkades waardoor je ziek kan worden.
Vermijd daarom rauw en ongekookt voedsel, omdat dit moeilijker te verteren is voor het lichaam. Ook koud voedsel en koude dranken worden afgeraden, omdat ze het spijsverteringsvuur (agni) blussen. Dit heeft een negatief effect op de vertering van het eten en zorgt ervoor dat er in je lichaam meer ama gevormd wordt en blijft.
In ons volgende artikel zullen we meer praktische tips geven vanuit de Ayurveda die helpen bij een gebalanceerd leven.
Comments